Ακυβέρνητες Πολιτείες – Στρατής Τσίρκας

«Γεροσόλυμα, Κάιρο, Αλεξάντρεια, είπε. Μες στις μεγάλες πολιτείες της ανατολής τριγυρνάμε, δίνουμε ραντεβού, ξαναχωρίζουμε, και από πάνω μας το ίδιο φεγγάρι. Μας κυνηγάει σα να μας μάχεται…»

    Έχω μία αγάπη στα μυθιστορήματα μεγάλης έκτασης, στα πολύτομα, γιατί μου προσφέρουν περισσότερο χρόνο να απορροφήσω τις οσμές της ιστορίας και των ηρώων και να αφεθώ, αν τελικά αφεθώ, στο ρυθμό της αφήγησης.

    Η Λέσχη, Αριάγνη, Νυχτερίδα. Ιεροσόλυμα, Κάιρο, Αλεξάνδρεια. Τρία βιβλία και τρεις πόλεις συνδέονται σε ένα έργο που θεωρείται αριστούργημα της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο πρωταγωνιστής, ο Μάνος Σιμωνίδης, είναι ένας «διανοούμενος» νέος που στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αναλαμβάνει ακρογωνιαίο ρόλο στον παράνομο αγώνα κατά του φασισμού. Σε αυτά τα κρίσιμα για την τύχη της Ελλάδας χρόνια, οι περιστάσεις τον καλούν στις πόλεις της Μέσης Ανατολής όπου το «ελληνικό ζήτημα» κοχλάζει, οι εξελίξεις τρέχουν μπρος και πίσω από την πολιτική σκηνή, τα έθνη  ανακατώνονται βίαια και φυσικά ο κόσμος εξακολουθεί να ονειρεύεται, να αναπολεί και να ερωτεύεται.

    Διαβάζοντας το πρώτο βιβλίο ένοιωσα ότι χρειάζεται μια κάποια αναγνωστική εκπαίδευση για να εγκλιματιστεί κανείς με την αφήγηση, να αντιληφθεί το ιστορικό πλαίσιο και να χαρτογραφήσει τις σχέσεις των πρωταγωνιστών. Παρ’ όλα αυτά, η δεξιοτεχνική χρήση της ελληνικής γλώσσας, οι όμορφες περιγραφές και οι δυνατές εξελίξεις στην πλοκή δε με άφησαν να παρατήσω την ανάγνωση. Η Αριάγνη με μάγεψε, με συγκίνησε και με εντυπωσίασε.

    Εκεί διαβάζεις τον αγώνα του ανθρώπου που προσφεύγει σε ξένη γη, τις θέσεις και τους ρόλους που μοιράζονται σε καιρό πολέμου με ηθικές και ιδεολογικές σφραγίδες, και τα πάθη, τα έργα, τις επιταγές της ανθρώπινης σάρκας που καμία, μα καμία, ιστορική περίοδος δεν κατάφερε να αγνοήσει.    

   Κατά τη γνώμη μου είναι και εξαιρετικά επίκαιρα τα ζητήματα που θίγονται.

«Της είπα το λόγο του Χαίλντερλιν:

- Denn alles ist gut.

Γιατί, ναι, όλα είναι καλά. Περιφέρουνται οι εποχές και οι ώρες, οι μέρες και οι νύχτες, τα λουλούδια και οι καρποί, αυτός είναι ο νόμος, η τάξη˙ τα άλλα, οι σπαραγμοί, οι συμφορές, οι πόλεμοι, βρίσκουνε τελικά μια θέση και κατασταλάζουν μέσα στην αρμονία των κόσμων και τη γαλήνη. Η ομορφιά του ανθρώπου δεν πεθαίνει. Δε χάνεται, αν δε σβήσει και η ζωή πάνω στη γη.»

«Ακυβέρνητες Πολιτείες», Στρατής Τσίρκας, Εκδόσεις Κέδρος