Θάνατος στη Βενετία

   Είναι από τα κλασσικά, που μου πρότεινε ένα από τα ράφια της δημοτικής δανειστικής βιβλιοθήκης. Είναι διαθέσιμο. Το αντιλαμβάνομαι καθώς βαδίζω ανάμεσα στα θεατρικά έργα και τη γερμανική λογοτεχνία. Τόμας Μανν, ήρθε η ώρα σου. Ή, μάλλον, η ώρα μας…

    Η αφήγηση αφορά στην εσωτερική περιπέτεια ενός επιτυχημένου, εξαιρετικά συνεπή στην τέχνη του, μεσήλικα συγγραφέα ο οποίος ζει στη Γερμανία των αρχών του 20^ού αιώνα. Η ανάγκη για ένα ταξίδι γεννιέται σαν αφορμή μιας πυγαίας παρόρμησης και αποφασίζει να ακολουθήσει το δρόμο πολλών βορείων καλλιτεχνών, στον ηλιόλουστο και ηδονικό Νότο. Η Βενετία είναι η πόλη που θα σταθεί δίπλα του και απέναντί του, θα τον ελκύσει και θα τον απωθήσει, θα πυροδοτήσει τα πάθη του και θα μοιραστεί μαζί του τα σκοτεινά μυστικά της. Εκεί, ο «απομοναχιασμένος» Άσσενμπαχ θα βρεθεί υπόδουλος ενός έρωτα, εξαιρετικά όμοιου με τον Πλατωνικό έρωτα του Συμποσίου, εμπνευσμένου από τη θέα ενός απαράμιλλα όμορφου αγοριού.

   Τέχνη, έρωτας, θάνατος και το που στέκονται η συνείδηση του καλλιτέχνη αλλά και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια αναφορικά με αυτά, είναι οι άξονες ενός έργου τολμηρού, αν σκεφτούμε ότι εκδόθηκε το 1912. Πρόκειται για μια νουβέλα περιεκτική σε νοήματα, πλούσια σε περιγραφές και εντυπωσιακή στη μετάδοση συναισθημάτων.

    Δεν επιλέγω, συνήθως, να βλέπω ταινίες για ιστορίες τις οποίες έχω διαβάσει ή να διαβάζω βιβλία για ιστορίες που έχω παρακολουθήσει στον κινηματογράφο. Αυτή είναι όμως μία ιδιαίτερη περίπτωση γιατί ο πρωταγωνιστής στη συγκεκριμένη ιστορία δεν είναι η πλοκή. Την προσοχή κλέβουν οι μαγευτικές περιγραφές, που εικονογραφούν απολαυστικά τόσο την ακμή όσο και την πτώση των χαρακτήρων και του περιβάλλοντος, χάρη στη γραφή του Τόμας Μανν. Ανυπομονώ, λοιπόν, να δω με τι εικόνες αυτή τη φορά, περιγράφεται το γοητευτικό και ταυτόχρονα ζοφερό σκηνικό του «Θανάτου στη Βενετία» από τον Λουκίνο Βισκόντι στην ομότιτλη ταινία.

  

Απόσπασμα από το βιβλίο:

«Οι εντυπώσεις και τα καθέκαστα σ’ ένα μοναχικό και σιωπηλό άτομο είναι πιο βαθιές και πιο ζωηρές απ’ ότι σ’ ένα κοινωνικό άτομο. Οι σκέψεις του πιο βαριές και πιο ιδιόμορφες και πάντα λίγο θλιμμένες. Εικόνες και εντυπώσεις, που μ’ ένα γέλιο, με μια ανταλλαγή σκέψης, θα μπορούσαν εύκολα να ξεχαστούν, απασχολούν το μοναχικό άτομο υπερβολικά, κατακαθίζουν στην ψυχή, παίρνουν σπουδαίες διαστάσεις, γίνονται περιπέτεια, αίσθημα. Στη μοναξιά ωριμάζει το πρωτότυπο, η τολμηρή και απόκοσμη ομορφιά, το ποίημα. Στη μοναξιά ωριμάζουν όμως, και τα αντίθετά τους: Η υπερβολή, το ασυνάρτητο, το αθέμιτο.»

«Θάνατος στη Βενετία», Τόμας Μανν, Εκδόσεις Ίνδικτος, Μετάφραση: Μαρία Κωνσταντινίδη