Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ

    Πριν από χρόνια, έπεσε στα χέρια μου, υπό τη μορφή δώρου, ένα βιβλιαράκι με «αποφθέγματα και αφορισμούς» του Όσκαρ Ουάιλντ, από τις εκδόσεις Ερατώ. Τα πρώτα τα οποία παρατίθενται στο βιβλίο είναι διαλεγμένα από «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ». Εγώ ήμουν μικρή και ο ρομαντισμός μου ήταν ακραίος. Αποφάσισα ότι ο Όσκαρ Ουάιλντ ήταν μισογύνης και κυνικός (ναι, ναι..) και, αναπόφευκτα, τον μίσησα. Σήμερα, δηλώνω γοητευμένη. Έτσι πάνε αυτά…

     Πρόκειται για την ιστορία ενός νέου, του Ντόριαν Γκραίυ, στη σαγηνευτική ομορφιά του οποίου βρίσκει έμπνευση ένας επιφανής ζωγράφος της εποχής, ο Μπάζιλ Χόλγωρντ. Το αποτέλεσμα της γνωριμίας τους είναι ένας εκπληκτικής καλλιτεχνικής αξίας πίνακας, ο οποίος αποτυπώνει με επιτυχία, όχι μόνο τα επιφανειακά κάλλη, αλλά και τη λαμπρότητα της αγνής ψυχής του νεαρού άνδρα. Τα πάντα αλλάζουν όταν στο προσκήνιο έρχεται, με αναίδεια μπορώ να πω, ο Λόρδος Χένρι. Εκείνος, προτείνει στον Ντόριαν Γκραίυ ένα είδος «ηδονισμού», μια ζωή – συλλογή εμπειριών και αισθήσεων και του επισημαίνει το προφανές: Ότι η ομορφιά του, όπως με ακρίβεια αποτυπώνεται στον πίνακα, δε θα κρατήσει για πάντα. Και όμως, ενώ ο νέος άντρας υποκύπτει σε κάθε είδους πειρασμό και αναζητά απόλαυση σε πάσης φύσεως άνομες πράξεις, ο ίδιος παραμένει αγέραστος. Στο πορτραίτο του αποτυπώνονται όλα τα σημάδια της φθοράς του χρόνου και της αμαρτίας…

    Η πλοκή είναι γνωστή και, λίγο-πολύ, αυτή είναι όλη. Το βιβλίο όμως είναι εμπειρία. Οι διάλογοι είναι απολαυστικοί. Κενοί αφορισμοί, κυνικά αποφθέγματα – ίσως. Εγώ διαβάζω ατάκες που πεθαίνω να ακούω σε συζητήσεις. Από αυτές που εκφωνούμε με αυτοπεποίθηση. Προϊόντα πρόχειρης, συνήθως, σκέψης, που ενδυναμώνουν τα επιχειρήματά μας στην ορισμένη λεκτική διαμάχη αλλά, για να επικυρώσουν την τελική επικράτησή μας, υποβάλλονται σε γενικεύσεις. Τους λάτρεψα τους διαλόγους.

   Είναι ένα εξαιρετικά καλογραμμένο έργο, ένα από τα παραδοσιακά δείγματα τέχνης που υπηρετούν πρωτίστως την έννοια του «ωραίου». Παρατηρώ ότι κυκλοφορεί στα ελληνικά σε πολλές εκδοχές. Εγώ το διάβασα από τις εκδόσεις Σμίλη, σε ένα ιδιαίτερα προσεγμένο βιβλίο, που περιέχει, εκτός από το έργο και τον ιδιαίτερο πρόλογο του συγγραφέα, σχόλια και κριτικές της εποχής, τις αντίστοιχες απαντήσεις του Όσκαρ Ουάιλντ, καθώς και έναν διάλογο από τη δίκη όπου τελικά κατηγορήθηκε για «σοδομία», όλα πολύ ενδιαφέροντα. Η έκδοση κλείνει με το εξαιρετικό επίμετρο της Σώτης Τριανταφύλλου.

      Κοίτα να δεις τώρα τι έχω πάθει. Πρέπει να διαβάσω άμεσα το De Profundis.

Αποσπάσματα:

« Είναι θλιβερό να το συλλογίζεται κανείς, αλλά δεν χωράει αμφιβολία ότι η Ιδιοφυΐα ζει περισσότερο από την Ομορφιά. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι πασχίζουμε τόσο πολύ να υπερμορφωθούμε. Στον άγριο αγώνα της υπάρξεως θέλουμε να έχουμε κάτι που διαρκεί. Παραγεμίζουμε λοιπόν το κεφάλι μας με σκουπίδια και με γεγονότα, ελπίζοντας βλακωδώς, ότι έτσι θα διατηρήσουμε τη θέση μας. Ο εξαντλητικά κατηρτισμένος άνθρωπος, ιδού το ιδεώδες της εποχής μας!»

«Αχ! Πραγματώστε τη νιότη σας όσο την έχετε! […] Ο παλμός της χαράς που μας δονεί στα είκοσί μας αρχίζει και σβήνει. Εκφυλιζόμαστε σε απαίσιες μαριονέτες στοιχειωμένες από την αναπόληση των παθών που κάποτε μας φόβιζαν υπερβολικά και των εξαίσιων πειρασμών στους οποίους δεν είχαμε την τόλμη να υποκύψουμε.»

Όσκαρ Ουάιλντ, «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ», Εκδόσεις Σμίλη, Μετάφραση: Δημήτρης Κ. Κίκιζας